در فضای توسعه کریدورهای اقتصادی، بیشتر کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران با آگاهی از فضای اقتصاد سیاسی و اقتصاد بین‌المللی، رقابت برای ارتقای موقعیت ژئوپلتیک در عرصه منطقه‌ای و جهانی، ایفای نقش در زنجیره ارزش جهانی، ایجاد درهم تنیدگی اقتصادی و سایر منافع در دسترس نسبت به ایجاد ابتکارات یا برای اتصال به شبکه کریدورهای پرمنفعت اقدام می‌نمایند.
پر واضح است که باید بین تعریف مفهوم «کریدور اقتصادی» و کریدور به مثابه مسیرهای ترانزیتی یک یا چندوجهی، به لحاظ مفهومی و عملکردی تفاوت قائل شد.
الزاماً حضور یا عدم حضور کشورها در مسیرهای ترانزیتی به معنای ارتقای جایگاه یا تنزل جایگاه ژئواستراتژیک یک کشور نیست. زمانی مسیرهای ترانزیتی ارزشمند خواهند شد که مفهوم زنجیره ارزش و زنحیره تولید در سطح منطقه و بین‌المللی را داشته باشند.
ایران از دیرباز به عنوان سرزمین فرصت‌های ترانزیتی و لجستیکی، هم به عنوان راه و هم راه حل، برای پیوندهای امن، ایمن، سهل، سریع و مقرون به صرفه اقتصادی، سرزمینی برای رقابت سازنده و مشارکت بازیگران ذینفع در عرصه ترانزیت و لجستیک بوده است.
موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد جمهوری اسلامی ایران، داشتن زیرساخت‌های حمل و نقل و لجستیکی از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب به دانش فنی و مهندسی، تجربیات ارزشمند در طراحی و احداث پروژه‌های زیرساختی، فرصت های برجسته و بی بدیل برای جذب سرمایه گذاری در طرح‌های تکمیل و توسعه زیرساخت‌ها، تعریف پروژه‌های مشترک یا چند جانبه باعث شده تا تعریف کریدور اقتصادی سودمند با هدف ایجاد زنجیره ارزش و تأمین کالا و خدمات، ایجاد بازار منطقه‌ای و گسترش آن باید در دستور کار دولت قرار گیرد.
با عنایت به اهمیت موضوع و ضرورت ارتقای جایگاه ژئوپلتیک کشورمان و فعالیت رقبای منطقه‌ای، مساله توسعه ترانزیت چندوجهی ایران می‌بایست به صورت جدی تری در دستور کار وزارتخانه راه و شهرسازی و دولت قرار گیرد.
لیکن فعال سازی مزیت‌های جغرافیای سیاسی و تبدیل جمهوری اسلامی ایران به مرکز مبادلات و خدمات تجاری، انرژی، ارتباطات و حمل و نقل باید با روان سازی مقررات ایجاد و توسعه زیرساخت های لازم همراه باشد.
از سوی دیگر سیاست همسایگی نیز به عنوان اولویت اصلی سیاست خارجی و دیپلماسی اقتصادی کشور با محوریت وزارت امور خارجه و مشارکت دستگاه های اجرایی در دستور کار قرار گیرد. چراکه سیاست همسایگی، الزاماً به معنای داشتن مرز مشترک با کشورها نیست. این اقدام همگام با توسعه زیر ساخت‌های حمل و نقل، تسهیل قوانین و مقررات تجاری اجرا شده و برنامه های متعددی با کشورهای همسو تعریف شده است.
علی ای حال باید در نظر داشت که با توجه به بلوک بندی های بین المللی و تحولات در روابط قدرت های بزرگ، هیچ یک از کشورها خود را محدود به یک مسیر ترانزیتی نمی کنند. لیکن در تعریف کریدور اقتصادی مدنظر و مبتنی بر ظرفیت‌های موجود و مرتبط با کشور خود، نهایت ظرافت را به کار خواهند گرفت تا هر کشور متناسب با نیازمندی ها و ظرفیت های موجود نسبت به تعریف همکاری های چند جانبه و منطقه ای اقدام می نمایند.
لذا هرگونه موفقیت یا کارایی این کریدورها در سطح منطقه، به طور قابل ملاحظه ای متأثر از حضور و نقش آفرینی جمهوری اسلامی ایران شکل خواهند گرفت.
حمیدرضا یعقوبی آوینی
مدیر مسئول
پایگاه خبری صنعت لجستیک
دیدگاه شما