امروزه حمایت از تولیدات و نشان محصولات داخلی موضوعی جهانی است که صد البته یکی از مقوله‌های مغفول در کشور است. چراکه نشان‌سازی محصولات (کالا یا خدمات) سبب ارتقای کیفیت تولیدات در داخل و صادرات آنها به خارج از مرزها خواهد شد.
اگر به ساختار حمایتی در مسیر توسعه محصولات داخلی در برخی از کشورها مثل ژاپن، کره‌جنوبی، آلمان، سنگاپور، ترکیه و چین نگاهی کنیم، مشاهده می‌شود که نشان محصولات تولیدی در این کشورها در صدر نشان‌های دنیا قرار گرفته‌اند و این کشورها راهبرد تولید محصولات باکیفیت با هدف صادرات را اجرا کرده‌اند.
سیاست‌گذاران اقتصادی این کشورها با در نظر گرفتن فعالیت‌ها و مزیت‌های شرکت‌ها و کارخانه‌ها و متمرکز شدن بر حوزه‌های توانمند در تولید محصولات و خدمات از طریق سیاست‌گذاری‌های مدون و صحیح، راه را برای تولید باکیفیت صادرات‌محور باز کردند. به طور نمونه کشور آلمان با متمرکز شدن بر صنعت بزرگ فولاد، به سمت صنعت خودروسازی روی آورد و امروز شاهد آن هستیم که این کشور با داشتن نشان‌های نخست خودروسازی توانسته بسیاری از بازارهای خودرو دنیا را تصاحب کند.
در حقیقت حمایت از نشان‌های ایرانی در مقابل کالاهای وارداتی در راستای حمایت از تولید و اشتغال، تنها از طریق یک‌سری اقدامات اساسی از سوی دولت و نهادهای مربوط انجام می‌شود. دولت با تمرکز راهبردی در جهت نشان‌سازی تولیدات داخلی باید با ایجاد بسترهای مناسب برای سرمایه‌گذاری خارجی و تسهیلات مالی داخلی در حوزه‌های مختلف کشاورزی، آی‌تی و آی‌سی‌تی، گردشگری، پزشکی، نانو و صنایع داخلی با ایجاد انضباط در تراز تجاری کشور در امر کاهش واردات محصولاتی که تولیدات داخلی باکیفیت دارند و همچنین مبارزه با عرضه کالاهای غیرمعتبر و قاچاق اقدام کند.
یکی از مسیرهای توسعه تولید داخلی؛ جلب و جذب سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان معتبر خارجی با هدف انتقال فناوری و آموزش به داخل و صدور محصول نهایی به بازارهای جهانی علاوه بر پوشش مصرف داخلی است. چراکه وجود ظرفیت‌های فراوان از نظر نیروی کار متخصص، فراوانی حامل‌های انرژی و بهای تمام‌شده مناسب در داخل و قرارگیری در چهارراه ترانزیتی دنیا، می‌تواند سبب توسعه چشمگیر محصول باکیفیت و کم‌هزینه ایرانی با نام و نشان جهانی برای عرضه به بازارهای خارجی باشد. به عنوان مثال کشور ترکیه که نرخ حامل‌های انرژی و نیروی انسانی به مراتب بالاتری از کشورمان دارد، با ایجاد سیاست‌های تشویقی موجب ورود فناوری از طریق جذب سرمایه‌گذاری نشان‌های مطرح دنیا و همچنین با افزایش تولید و کیفیت مطلوب شد و امروز توانسته تولید مقرون به صرفه و صادرات‌محوری داشته باشد و از طرفی تولیدکنندگان داخلی با استفاده از ابزار و ماشین‌آلات پیشرفته و دانش و علوم نوین ضمن تولید محصولات رقابت‌پذیر و مطابق با ذائقه مردم، به سمت توسعه و پیشرفت و رقابتی شدن تولیدات داخلی حرکت کنند و بازارهای جهانی را به‌دست آورند. زیرا ارتقای کیفیت کالا و خدمات تولیدی و راهیابی کالاهای تولید داخل به بازارهای صادراتی هدفی است که جز از طریق کیفیت و نرخ به عنوان عوامل مزیت رقابتی محصول میسر نخواهد شد. در نتیجه این امور در مسیر اقتصاد مقاومتی باعث جایگزین شدن محصول باکیفیت داخلی به جای محصول مشابه خارجی و جلوگیری از خروج ارز از کشور خواهد شد.
یکی دیگر از راهکارهای ارتقای نشان‌سازی در داخل کشور، مقوله مطرح شدن و معرفی تولیدات داخلی است. استفاده از ظرفیت‌های ملی همچون مشوق‌های استفاده از فضای تبلیغات بازرگانی در صدا و سیما، سایت‌ها و مجلاتی که حامی دولتی دارند، برگزاری و یارانه حضور در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی از سوی سازمان‌ها و نهادهای مربوط و… در جهت معرفی و بازاریابی نشان‌های برتر داخلی که حتی مزیت نسبی در بازار جهانی دارند از یک سو موجب دلگرمی و پشتوانه تولیدکنندگان داخلی شده و از سوی دیگر سبب آشنایی بیشتر مصرف‌کنندگان داخلی با کالاهای تولیدی در داخل می‌شود.
شاید یکی از اقداماتی که همیشه مورد غفلت دولت‌ها واقع شده، ثبت نشان‌های ملی در محافل بین‌المللی است؛ این اقدام می‌تواند باعث معرفی نشان و جلوگیری از تقلب در نام و نشان تجاری محصول و ایجاد ارزش بنیادی برای نشان‌های ملی کشور در سطح داخلی و بین‌المللی شود.
* حمیدرضا یعقوبی آوینی – کارشناس ارشد کسب‌وکار
دیدگاه شما