^{کریدور ترانزیتی ریلی}

یکی از ظرفیت‌های اقتصادی و سیاسی کشور، ارائه خدمات ترانزیت ریلی به بارهای جهانی است. جغرافیای ایران و موقعیت ژئوپلیتیکی آن در منطقه و قرار گرفتن در مسیر شاهراه کریدورهای بین لمللی و بین قاره ای، پتانسیل بالقوه‌ای برای افزایش درآمدهای ملی و ارزی دارد. علاوه بر آن، موجب افزایش قدرت دیپلماسی و حرکت به سمت بی اثر شدن تحریم ها خواهد داشت.

ایجاد و فعال شدن کریدور جدید ترانزیتی ریلی بین المللی و راهبردی قزاقستان ایران ترکیه، مسیر جدیدی را در توزیع و انتقال کالا از شرق آسیا به قلب اروپا هدف قرار داده است.

باتوجه به اقدامات صورت گرفته از جمله افزایش تبادلات واگن از مرز سرخس و اینچه برون در ترانزیت کالاهای عبوری از مسیر ریلی در سال گذشته و ثبت یک رکورد جدید و تاریخی در حوزه ترانزیت ریلی کشور در حدود ۲ میلیون تن به عنوان صدر آمار صد ساله اخیر صورت گرفته، با توجه به زیرساخت ها و تجهیزات عملیاتی موجود در کشور و در دسترس بودن بازار ظرفیت سالانه بیش از ۵۵ میلیون تن ترانزیت ریلی کالاها از مسیر ایران، ترانزیت ۵ میلیون تن کالا از مسیر ریلی هدف گذاری شده است.

در همین راستا نخستین قطار کانتینری بر اساس تفاهمی که حدود سه هفته قبل بین مدیران عامل راه آهن دو کشور ایران و قزاقستان منعقد شده بود، در روزهای اخیر در مسیر قزاقستان ترکمنستان ایران حرکت کرده و این قطار در مسیر ایران برای ارسال کالاهای کشور قزاقستان به ترکیه می باشد.

^{جایگاه ایران در ترانزیت بین المللی}

ایران می‌تواند برای مبادلات تجاری هر یک از کشورها با کشور همسایه و نیز کشورهایی که در مسیر کریدورها عبوری قرار دارند، صرفه اقتصادی بهتر یا گزینه اجتناب ناپذیر داشته باشد. چین، هند، عراق، ترکیه، قطر، امارات، پاکستان و… از جمله این کشورها هستند.

عبور کالاهای آسیای شرقی بالاخص چین از شرق به غرب دنیا از سه مسیر ریلی صورت می گیرد؛ مسیر روسیه، مسیر دریای خزر و همچنین مسیر تمام ریلی ایران. مسیر ریلی روسیه اکنون به دلیل شرایط جنگ با اکراین دچار چالش شده است و مسیر دریای خزر هم یک حمل ترکیبی است که از بندر اکتائو و ترکمن باشی با کشتی های رورو به سمت بندر باکو بوده و تعداد کشتی های رورو هم در دریای خزر محدود است.

بیشتر بخوانید:

متولی دولتی، حکمران ریلی

در ایران، مسیر ریلی اینچه برون به خط راه آهن گرمسار متصل می شود و می‌تواند از تهران به سمت بندر شهید رجایی در بندرعباس برای حمل دریایی و یا به مرز رازی و به سمت ترکیه برود. مسیر ریلی سرخس می تواند به شکل مستقیم به سمت بافق- بندرعباس برود و با اتصال راه آهن زاهدان به بندر چابهار آن کریدور ریلی هم در کشور ایجاد شود.

بهره‌وری پایین، محدودیت های قوانین داخلی و خارجی، کامل نبودن پروژه های ریلی و… از دلایل ظرفیت پایین ترانزیت ریلی در کشور است که با شناسایی ظرفیت های ترانزیت ریلی و تخصیص کافی بودجه، رفع قوانین زائد و بررسی موانع پیش روی توسعه صنعت ریلی کشور، می‌تواند ایران را به یک مسیر جایگزین امن و با مزیت رقابتی در کنار ارائه تعرفه‌های ترجیحی شاهد باشیم.

منبع: روزنامه صمت – شماره ۲۰۸۵- صفحه ۲ – ۴ تیر ۱۴۰۱